Саха поэзиятын дьүһүннүүр ньымалара. 1 глава. Хайа дьонугар... (Копырин Н.З.): Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Хайа дьонугар таас, оттон тыа олохтоохторугар мас тойукка-номоххо ордук хото киирэр. Саха ырыатыгар туох элбэҕэ, дэлэйэ, өлгөмө, дурда-хахха буолара ба-рыта тыанан образтанар. Кавказ поэта советскай но-руоттары, «сис хайа курдук, доҕордуу куустустулар» диир буоллаҕына, саха ырыатыгар кинилэр «сис тыа курдук сиэттиһэллэр», «халыҥ ойуур курдук ханыыла-һаллар»; кинилэр «таас хайа курдук хахха буол» диэх-тэрэ, биһиги кэбэҕэстик «еуон ойуур курдук дурда буол» диэхпит. Киргизтэр Манастарын атын ахтатын киэҥэ хайа хапчааныгар холуйуллар: манан толору ындыы-лаах тэбиэн холкутук ааһар кыахтаах. Манас бэйэтин мунна, хоҥоруута, халтаһата — барыта хайанан дьү-һүннэнэллэр (112—122). Саха бухатыырын ата «тиити төргүү мутугунан», оттон бэйэтэ «хастаабыт тиит кур-дук харылаах, суллаабыт тиит курдук сотолоох». Кини, кыыһырдаҕына, «чуор мутук курдук чоноччу таттарар, киил мас курдук кэдэрги таттарар». Сахаҕа «ойуурдаах куобах охтон биэрбэт», «тыала суохха мас хамсаабат», «силиһэ суох мас үүммэт», «хара тыа баайдаах, уол оҕо дьоллоох», «бэл хара тыа ыллыктаах», «хаахыныыр мас охтон биэрбэт» эҥин диэн маһынан, тыанан дьүһүн-нүүр дириҥ ис хоһоонноох этиилэр бэрт элбэхтэр.