Суруйааччыга кэм тыына (Ойуку Ангелина Кузьминаҕа биэрбит интервьюта): Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
HalanTul (ырытыы | суруйуу)
Көннөрүү туһунан суруллубатах
Көннөрүү туһунан суруллубатах
 
89 устуруока:
- Мин айымньыларбын хайҕаан дуу, сирэн дуу суруйуу аҕыйах. Арай, ити “Хоболооххо”, “Олох модьоҕотугар” баар. Бастаан “Хоболоох суолу” бүтэрэрбэр мин үрдүбэр түһэллэрэ буолуо дии саныыр этим. Ксенофонтовтааҕы, Күлүмнүүрү, Сөрүөкүйэби да, хомуньуус салайааччыларын кытары тэҥнии тутан суруйбутум. Ааҕааччы бэйэтэ талыахтаах. Эрдэттэн өтө көрөммүн Сталин этиилэрин киллэрэн биэрбитим элбэҕи быһаарбыт буолуохтаах. Автономия эҥин диэн дьиҥ иһигэр – оонньуу эбит. Декларацияларыгар буоллаҕына – көҥүл өттүнэн киириэххин, сөбүлээбэтэххинэ тахсыаххын сөп диэн. Ону “ өрө турдугут” диэннэр төбөлөрүн быһыталыыллар – оонньууга киирэн биэрии. 1920 сыллаахха хомунньуустар Уһук Илиҥҥи региоҥҥа өрөспүүбүлүкэ тэрийбиттэрэ: олох көҥүл бэйэлэрэ харчылаахтар, аармыйалаахтар, кыраныыссалаахтар, салайааччылаахтар этэ. Москубалар кинилэри “бэйэлэрэ сирдэрин көмүскээтиннэр”, бэйэлэрин утарсааччыларын, интэллигиэннэрин, дьоппуоннары бэйэлэрэ кыайдыннар дии. Ол кыайбыттарын кэнниттэн былаастарын былдьаан сэбиэскэй оҥортоон баран, син биир хомунньуустар былаастарыгар холбоон кэбиһэллэр.
 
Оттон хоһооннорбун Боескоров сыаналаан суруйбута баар. Хаһыакка таһаарбакка, суругар, Николай Габышев хайҕаабыта, “ айылҕа бэйиэт талаанын биэрэ сатаабыт киһитэ эбиккин” диэбиттээҕэ. Миигин эккирэтэ сылдьан кириитикэлээбиттэрэ буоллар бука суруйуом суоҕа этэ. Ыарыылаахтык ылынар буолуохтаахпын, быһыыта. Ол иһин хоһоон суруйдум да буруолаппытынан аҕалбаппын. Хайдах эрэ ону убахтаан, “ити сыыһа, бу сыыһа” дииллэрин, бэйэбэр, кир сыстарын курдук саныыбын. Ол иһин “бу барыаҕа, сөп” диэтэхпинэ эрэ биэрэбин. “Сэргэлээххэ” Эрчимэн миигин кириитикэлиир этэ. Ону өйбүнэн өйдүүр этим. Кини оскуолата – Күннүк Уурастыырап, Эллэй саҕанааҕы ааспыт оскуола этэ. Мин ол саҕана көҥүллүк уобарастаан суруйар этим: “Эн баттаҕыҥ хара баарыс, харахтарыҥ – дириҥ байҕал, илиилэриҥ көмүс эрдии...” эҥин диэн курдук. Ону Эрчимэн “хайдах киһи илиитэ эрдии буолуоҕай” диэн тутуһар буоллаҕа дии. Онон киһи өйдүүрүн курдук суруйар буолтумбуолбутум. Эдэр суруйааччылар дьэ бу маны таба тайаныахтарын наада.
 
Киһи чарапчыламмат да уус тыллаах, далааһыннаах суруйааччылара баар бөҕө буоллахтара. Холобур, Далан, Лугинов. Арамааннарын ааттыыллара, киһи ааҕан баран хайдах маннык суруйуохха сөбүй диэн сөҕөр-махтайар, соһуйар, соһутар суруйааччылара. Оннук даҕаны буоланнар улуу ааттаналлар. Аан бастан литератураҕа киирэрбэр оннук саныырым, билигин даҕаны аккаастаммаппын..
Ангелина КУЗЬМИНА